دبیر ستاد توسعه فناوری نانو دولتی بودن بخش زیادی از اقتصاد کشور و عدم کشش صنایع به دریافت فناوری را از چالشهای موجود برای شرکتهای دانشبنیان نام برد و گفت: در حال حاضر محققان برای ثبت اختراعات بینالملل و دریافت استانداردهای بینالمللی ارز مورد نیاز خود را با چالشهای زیاد از بازار آزاد تامین میکنند که ادامه این مسیر منجر به نابودی شرکتهای دانشبنیان میشود.
دکتر سعید سرکار امروز در نشست خبری یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو با اشاره به چالشهای اقتصادی در کشور افزود: ما در کشور به ندرت، صنعت و بیشتر کارخانه داریم. کارخانه یک موجود مرده و ایستا است، بنابراین رشد در کارخانهها، معنی ندارد. ولی صنعت یک موجود پویا به شمار میرود.
وی با بیان اینکه ما به دو صورت میتوانیم صنعت داشته باشیم، اظهار کرد: یا میتوانیم ماشینآلات را از خارج خریداری کنیم یا میتوانیم فناوریهای تولید داخل را به آن ارائه دهیم. ولی باید به یاد داشته باشیم که رقابتپذیری صنایع مستلزم داشتن فناوری است. از این رو دارا بودن صنعت منجر به بهرهبرداری از فناوریهای تولید شده در داخل میشود.
سرکار با تاکید بر این که در حوزه نانو صنعت کشش بهرهبرداری از فناوریهای تولید شده در این حوزه را ندارد، خاطر نشان کرد: برخی از فناوریهایی که در کشور توسعه داده میشود، در کشورهای دیگر مشتری دارد؛ ولی در ایران کسی به آن اعتنا نمیکند.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو، دولتی بودن بخش اعظمی از اقتصاد را از دیگر چالشهای فناوری نانو در کشور عنوان کرد و ادامه داد: دولتی بودن اقتصاد کشور موجب میشود که رقابت در آن حذف شود؛ از این رو ما بسیاری از فناوریهایی را داریم که میتوانند صنایعی مانند خودروسازی را متحول کنند، ولی به آنها اعتنا نمیشود.
وی با انتقاد از این عملکرد که شرکتهای خودروساز پولهای مردم را دریافت و دو سال بعد محصولات خود را با هر قیمتی که بخواهند، به آنها عرضه میکنند، یاد آور شد: این در حالی است که بخشهای خصوصی اگر یک فناوری را ببینند که رقابتپذیری آنها را ارتقاء و قیمتها را کاهش میدهد، به سمت آن میروند و از این رو ما با شرکتهای خصوصی راحتتر عمل میکنیم.
سرکار به نمونهای از فناوریهای توسعه داده شده با فناوری نانو اشاره کرد و گفت: شیرآلات مورد نیاز با استفاده از پوششهای نانویی در سال 96 به تولید رسید. این پوششها از نوع پوششهای تزیینی بادوام و با کیفیت بوده است.
وی با تاکید بر این که کارخانه تولیدکننده شیرآلات، ماشینهای پوششدهنده را خریداری کرده و در خط تولید خود به بهرهبرداری رسانده است، اضافه کرد: این ماشینهای پوششدهی قرار بود به مبلغ 800 میلیون تومان در کشور به فروش برسد، ولی قبل از آن که این محصول در کشور به فروش برسد، به کشور چین به مبلغ 500 میلیون دلار صادر شد.
سرکار با تاکید بر این که قیمت این ماشین به قیمت ارز موجود 6 میلیارد تومان برآورد میشود، خاطر نشان کرد: این عدم توجه به این فناوری در حالی است که کشور به فناوری پوششدهی نیازمند بوده است و اگر دوباره تحریمها تشکیل شود، میتوانیم انتظار داشته باشیم که بخشهای دولتی تن به خرید محصولات داخلی دهند.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با اشاره به عملکرد بخشهای خصولتی، در این حوزه گفت: بخشهای خصولتی به هیچ نهادی پاسخگو نیستند، چون دارای هویت دوگانه هستند و ما امروز اعلام میکنیم که اگر این وضعیت تغییر نکند، شرکتهایی که در چند سال اخیر با برنامهریزی تشکیل شدهاند، نابود شدهاند.
وی با بیان اینکه کسی به فکر فعالیت شرکتهای دانشبنیان نیست، تاکید کرد: نابودی شرکتهای دانشبنیان به معنای بیکاری متخصصان است.
سرکار همچنین به گفتههای رئیس جدید بانک مرکزی اشاره کرد و یاد آور شد: وی در گفتوگویی اعلام کرد که تولیدکننده را رها و به مصرفکنندگان توجه کنیم. چنین رویکردی نابودی شرکتهای تولیدکننده و دانش بنیان را در پی خواهد داشت. چرا که در سالهای اخیر مشاهده کردیم که در هر جایی که شرکتهای دانشبنیان توانستهاند محصولات “هایتک” تولید کنند، سایر کشورها تحریمها را برداشتهاند و یا دامپینگ را آغاز کردهاند.
سرکار با بیان اینکه ما با چنین رویکردی نیاز به دشمن نداریم و با دست خودمان شرکتها را نابود میکنیم، ادامه داد: ما امیدوار هستیم که با تصویب FATF بخشی از چالشهای شرکتهای تولیدکننده دانشبنیان رفع شود.
چالشهای شرکتها در نوسانات ارز
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با طرح این سوال که چرا ما برای واردات میلیونها دلار تلویزیون و موبایل به کشور مشکلات ارزی نداریم، گفت: ما اعتقاد داریم که اگر دست ما از فناوری پر باشد و قیمتهای محصولات تولید شده رقابتی باشد، هم خریدار و هم فروشنده مسیر خود را برای صادرات و تبادلات ارز پیدا خواهند کرد.
سرکار یادآور شد: ولی از سوی دیگر ما در تعاملات ارزی با چالشهایی مواجه هستیم که در این مسیر سعی کردیم با ایجاد دفاتری در خارج از کشور مبادلات پایاپای ارزی را برقرار کنیم.
وی در عین حال با ابراز امیدواری از اینکه با اجرای FATF کانالی برای تبادلات ارزی ایجاد شود، گفت: از سوی دیگر ما برای ثبت اختراعات بینالملل که رکن اقتصاد دانشبنیان محسوب میشود، نیاز به پرداختهای ارزی داریم که ارزهای موجود دراین زمینه را از بازار آزاد ارز تامین میکنیم.
سرکار همچنین با اشاره به چالشهای دسترسی به منابع ارزی برای اخذ استانداردها و CET افزود: با عملکردهایی که تاکنون داشتیم، شرکتها به بن بست رسیدهاند البته معاونت علمی ریاستجمهوری در این حوزه اقدامات زیادی انجام داده است، اما نگاه نهادهای بالادستی به حمایت از شرکتهای دانشبنیان رویکرد مثبتی نیست.
برگزاری نمایشگاه فناوری نانو
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو از برگزاری یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو در روز شنبه، 21 مهر ماه خبر داد و افزود: از اولین نمایشگاه فناوری نانو که از سوی ستاد فناوری نانو برگزار شده، تلاش شده است که همه مجموعههای فعال در این حوزه حضور یابند.
وی با بیان اینکه این نمایشگاه با حضور نهادهای ترویجی، دانشآموزان، دانشگاهیان، پژوهشگاهها، پارکهای علم و فناوری، نهادهای مربوط به حوزه فناوری نانو، نهادهای عمومی، انجمنهای علمی و شرکتهای فعال در عرصه نانو برگزار میشود.
سرکار، تمرکز اصلی ستاد فناوری نانو را توسعه فناوری و تجاریسازی آنها دانست و ادامه داد: بر این اساس در سند 10 ساله اول فناوری نانو بر ترویج فناوری نانو، توسعه منابع انسانی، فعالیتهای آموزش و پژوهش و توسعه فناوری و مهیا کردن زیر ساختهای لازم برای توسعه این حوزه متمرکز شده است.
وی هدف برنامه راهبردی 10 ساله این ستاد را ایجاد شرایط مناسب برای توسعه فناوری، تجاریسازی و ایجاد زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری عنوان کرد و گفت: از این رو بر روی صنعتیسازی و تجاریسازی و توسعه صادرات محصولات مبتنی بر فناوری نانو متمرکز شدیم.
وی با تاکید بر این که اعتقاد ما بر این است که بازار 80 میلیونی ایران کفاف تجاریسازی محصولات مبتنی بر فناوری نانو را ندارد، خاطر نشان کرد: اگر نگاه ما تنها به بازارهای داخلی باشد، به بن بست میرسیم؛ از این رو نیاز به ورود به حوزههای بینالمللی داریم که این امر نیاز به فرهنگسازی دارد. ضمن آنکه دنیا باید بپذیرد که ایران در حوزه فناوریهای پیشرفته مانند نانو حرفی برای گفتن دارد و محصولات آن نیز قابل اعتماد است.
سرکار اضافه کرد: بر این اساس در یازدهمین نمایشگاه فناوری نانو بر صنعتیسازی و تجاریسازی محصولات فن آوری تاکید شده است؛ از این رو در تلاش هستیم که همه ذینفعان این حوزه در این نمایشگاه حضور یابند و توانمندیهای کشور را در عرصه نانو باور کنند.
دبیر ستاد فناوری نانو اولویت نمایشگاه یازدهم فناوری نانو را صنعتیسازی و تجاریسازی عنوان کرد و افزود: بر همین اساس در این دوره از نمایشگاه ما میزبان صاحبان صنایع مختلف هستیم تا با حضور آنها در این نمایشگاه با فناوریهای عرصه نانو آشنا شوند و بتوانند از این فناوریها در جهت ارتقای تولید کالاهای خود بهرهمند شوند.
سرکار با اشاره به حضور هیاتهای تجاری از کشورهای دیگر گفت: در این دوره از نمایشگاه یک هیات 12 نفره از کره جنوبی و همچنین هیاتهایی از کشورهای اندونزی، روسیه، مالزی، اکوادور و ارمنستان نیز حضور خواهند داشت.
به گفته وی در این دوره از نمایشگاه دو غرفه به کشور کره و غرفههایی به کشورهای ارمنستان و عمان اختصاص داده شده است. علاوه بر آن 40 نفر از کشورهای خارجی، در این نمایشگاه حضور دارند تا از ظرفیتهای صنعتی نانو فناوری ایران بازدید کنند.
توانمندیهای ایران در حوزه نانو
دبیر ستاد فناوری نانو با بیان این که به منظور توسعه بازار محصولات این عرصه به ایجاد دفاتری در برخی از کشورها اقدام کردیم، اظهار کرد: در کشور چین 4 دفتر و نمایشگاه ایجاد کردیم و از این طریق علاوه بر فروش محصولات در این کشور، درصدد هستیم تا با جذب سرمایهگذاری و اجرای طرحهای مشارکتی فناوری نانو را در این کشور به تولید برسانیم.
وی در عین حال با تاکید بر اینکه شرکتهای ایرانی محصولات خود را به 40 کشور دنیا صادر میکنند، اضافه کرد: در حال حاضر ما در برنامهریزی خود برای صادرات این محصولات به کشورهایی با جمعیت بالا هدفگذاری کردهایم که از آن جمله میتوان به کشورهای اندونزی، هند، مکزیک و برزیل اشاره کرد.
سرکار با بیان اینکه در کشور ترکیه و اندونزی نیز دفتری اجاره کردیم، گفت: در کشور عراق نیز در شرف تاسیس دفتری هستیم.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با تاکید بر این که با این اقدامات در تلاش هستیم که شرکتهای دانشبنیان ایرانی را در کلاس جهانی قرار دهیم، اضافه کرد: شرکتهایی که موفق به توسعه فناوری در تولید نمونه اولیه شدهاند و توانستهاند فناوری را اثبات کنند، به منظور جذب سرمایهگذار بخشی را به آنها اختصاص دادهایم.
وی تعداد این فناوریها را 40 مورد عنوان کرد و ادامه داد: علاوه بر آن به شرکتهایی که توانستهاند با استفاده از فناوری نانو چالشهای سرمایه را مرتفع کنند، بخشی را به آنها اختصاص دادهایم.