مصاحبه با شرکت شیشه ایران فلوت (آقای مهرداد کریمی و آقای مصطفی پریدار)
صنعت بلوریجات در سالهای اخیر از نظر اقتصادی رشد چشمگیری داشته است. تولید انبوه بلوریجات در سالیان اخیر منجر به گسترش اقتصاد این صنعت شده که همین موضوع در بخش صادرات بولریجات ایرانی حرفی را برای گفتن ارائه داده است. قابل ذکر است پیشرفت فناوری های گسترده در این صنعت نیز منجر به شکل گیری تولد مواد اولیه با کیفیت بالا این صنعت را وارد رقابت با کالاهای خارجی با کیفیت کرده است. از نظر چشم انداز اقتصادی صنعت بلوریجات به دلیل پتانسیل بالا نوآوری و کاربرد پذیری به عنوان یک صنعت سود آور شناخته میشود. با این حال، چالش‌هایی مانند هزینه‌های تولید، رقابت‌شدید بین شرکت‌ها و موانع قانونی و مقرراتی نیز وجود دارند که باید مورد توجه قرار گیرند. در ادامه گفت و گوی دنیای صادرات با مدیران کارخانه بزرگ بلوریجات کاوه مصطفی پریدار مدیر اجرایی و مهرداد کریمی مدیر استراتژیک و برنامه ریزی شرکت شرکت شیشه ایران فلوت را مطالعه کنید.
در ابتدا شرکت و حوزه فعالیتش را مختصر توضیح بدهید:
مهرداد کریمی در ابتدا بیان کرد: این شرکت به صورت خصوصی توسط خانواده حاج آقا ابراهیم عسگریان اداره میشود و مانند خیلی از شرکت‌های خانوادگی Family company)) دنیا در اداره امور مربوطه بسیار موفق بوده است.گروه صنعتی شیشه کاوه در پنج حوزه مختلف سرمایه‌گذاری کرده است و در این چند کسب‌وکار مختلف سعی کرده توازن خوبی را جهت به تعادل رساندن سرمایه برقرار کند.
وی بیان کرد: اولین کسب‌وکاری که این مجموعه در دهه 60 راه‌اندازی کرد؛ تولید بلور و ظروف خانگی بود. در ضمن شغل پدری حاج آقا عسگریان در صنعت شیشه‌های ساختمانی بوده و حیات این صنعت بعد از پدر به سرمایه سنگین‌تری نیاز داشته که بتدریج ایشان به کمک پسرانشان در شهرک صنعتی ساوه راه‌اندازی کردند.
کسب‌وکار دوم در دهه 70 و در حوزه شیشه‌های تخت و ساختمانی مجدداً در شهرک صنعتی ساوه تأسیس شد به این خاطرکه در شعاع 120 کیلومتری تهران بود و مجوز راه‌اندازی کارخانه در تهران داده نمی‌شد.
کریمی افزود: از کنار این کارخانه‌ها، کارخانه‌های دیگری منشعب شدند که اکنون ما در حوزه بلور 5 کارخانه فعال داریم. در کنار همه این موارد، سرمایه‌گذاری‌های هم خانواده مانند تولید جار و بطری (مهر مراغه و مهر کاویان) نیز داشته ایم. در مجموع ما 72 لاین در تولید بلور و جار و بطری داریم و بزرگترین سهم تولید فروش را در منطقه در دست داریم.
این مدیر اظهار داشت: حوزه سومی که مجموعه ما در آن ورود پیدا کرده است؛ حوزه معادن است چون به تهیه مواد اولیه و فرآوری شده نیاز داشتیم و سعی کردیم در این زمینه به صورت خودکفا عمل کنیم. الحمدالله مواد اولیه صنعت شیشه و بلور خدادادی است و از معادن اکتشاف و استخراج میشود و جهت بهره‌برداری و بعضاً شست‌وشو به کارخانه‌جات فرستاده میشود.
وی گفت: کسب‌وکار چهارم که در راستای تأمین مواد اولیه است؛ بحث صنایع شیمیایی است. کربنات سدیم تنها ماده اولیه صنعت شیشه و بلور بود که تقریباً تا قبل از سال 84 به ایران وارد می‌شد و چون کفاف نیاز تولیدکنندگان را نمی‌داد مجبور بودیم گاهی از کشورهای دیگر مثل چین، روسیه و آمریکا برای تهیه این مواد اولیه کمک بگیریم و قطعاً دچار مشکل می‌شدیم. بنابراین اولین کارخانه سال 84 در آذربایجان شرقی احداث شد و نه تنها نیاز شرکت خود را در بخش بلور و شیشه تأمین نمودیم بلکه رقبا و همکارانمان هم از این مواد استفاده کردند و بی‌نیاز شدند. این کارخانه ظرفیت تولید 800 هزار تن در سال را دارد و همین موضوع باعث شد تا ما توانایی صادرات به 25 کشور دنیا را پیدا کنیم.
مصطفی پریدار مدیر اجرایی این شرکت نیز در ادامه افزود : این کارخانه هرساله یعنی حدود 6 سال گذشته تا کنون صادرات بین الملل داشته ایم و هرساله نیز یکی از شرکت های ما بعنوان صادرکنندگان ملی کشور شناخته شده است.
کریمی ادامه داد: کسب‌وکار آخر هم گاز و پتروشیمی است که هفده سال پیش راه‌اندازی شد و عنوان بزرگترین واحد پتروشیمی در استان بوشهر را دریافت کرد که ظرفیت تولید 7000 تن متانول در روز را دارد که 95% آن صادر می‌گردد.
- 2. در زمینه صادرات محصولات خودتان موفق بوده‌اید؟ چند نوع محصول دارید و به چند کشور دنیا صادر می‌کنید؟
مدیر امور اجرایی گفت: ما در حوزه صادرات شیشه‌های فلوت( ساده و رنگی)، با 35 کشور دنیا ارتباط داریم و هر سال همین تعداد کشور در قاره‌های مختلف متوجه بازارهای هدف ما هستند. ما بیش از 5/3 درصد از تولید شیشه دنیا رو تشکیل می‌دهیم و این رقم بسیار قابل توجهی است؛ به‌طور مثال سال گذشته حدودا 70 میلیون متر مربع صادرات به کشورهای مختلف داشتیم و حدود 40 میلیون از این آمار متعلق به گروه صنعتی کاوه است بنابراین ما بین 50 تا 60 درصد صادرات شیشه ایران را ما انجام می‌دهیم.
وی درادامه اظهار کرد: در حوزه بلور هم صادرات خوبی داشتیم و بیش از 1500 نوع تنوع محصولی داریم. باتوجه به اینکه شعار مجموعه ما« استفاده از امکانات داخلی» است؛ عموماً در زمینه استفاده از مواد اولیه متکی به خود هستیم و فقط در بعضی از سفارش‌های خاص نیازمند مواد اولیه خارجی می‌باشیم. مبنی بر این ادعا کارخانه‌ای به نام« ایران طول» تأسیس شده است که بیش از 10 ماشین سی ان سی و فرز دارد و این مسئله توانایی ما را جهت ساخت انواع قالب‌ها بالا می‌برد. در زمینه تولید شیشه‌های تخت هم ما سه تکنولوژی رایج دنیا را داریم. به علت توانمندی قابل توجه مجموعه ما، در کشورهایی همچون قزاقستان، سوریه و… پیشنهاد نصب کوره داشتیم.
در حوزه کربنات هم ما سه نوع محصول داریم( کربنات سبک، سنگین و جوش شیرین) و متانول هم عمدتاً به کشور چین صادر میشود درحالی که چین بزرگترین تولید کننده شیشه و بلور هستند.
- مشکلات عمده صادرات چیست؟
کریمی اظهار کرد: اولین مشکل ما بحث نوسانات نرخ ارز است و اولین و مهم‌ترین مشکل واحد صادرات این است که نرخ ارز به تثبیت برسد تا بتوانند برنامه‌ریزی خرید، صادرات و تأمین مواد اولیه را انجام دهند. بنابراین اگر ابزارهایی وجود داشته باشد که بتوان ریسک ارزی را کاهش داد؛ می‌توان ایران را به چین خاورمیانه تبدیل کرد.
وی گفت: مشکل بعدی بحث تعرفه است که تعرفه‌های بالا و مقررات پیچیده‌ای که در واردات ما حکم‌فرماست، از سرعت صادرات ما کم می‌کند. تعامل با کشورهای منطقه مثل پاکستان می‌تواند بسیار راهگشا باشد ولی متأسفانه مراوده اقتصادی ما با پاکستان بسیار کم و محدود است البته که در دولت کنونی اتفاقات خیلی خوبه برای ارتباطات تجاری ما افتاده است.
این مدیر اجرایی کارخانه در ادامه عنوان کرد: ما در بحث حمل و نقل( هوایی، زمینی و…)، کشتیرانی، کمبود ناوگان زمینی و … دچار مشکلاتی هستیم و علی‌رغم تمام زحماتی که دولت می‌کشد ولی با توجه به تحریم‌هایی که کشور متحمل میشود و بدنبال آن نمی‌توانیم از کانتینرهایی که به وفور وجود دارند استفاده کنیم، بنابراین بخش عمده‌ای از هزینه‌های صادرات کارخانجات ما مربوط به بخش لوجستیک و کانتینرها خواهند بود.
- برای تهیه مواد اولیه چقدر نیازمند کشورهای دیگر هستید؟
کریمی پاسخ داد: خدارا شکر مواد اولیه ما به دلیل الطاف خدادادی در این مملکت و وجود سوخت‌های فسیلی، تأمین میشود اما مثلا در حوزه تولید شیشه‌های رنگی، پیگمنت‌های مختلف که در ایران هست کافی نیستند. مثلا فرض کنید ما می‌خواهیم رنگ آبی درست کنیم اما کبالت کافی وجود ندارد که آنرا می‌خریم. بنابراین ما در تهیه مواد اولیه تقریباً خودکفا هستیم و بیشتر تکنولوژی را خریداری میکنیم.
- چشم‌انداز شما از 5 سال آینده ایران در حوزه صادرات چیست؟
کریمی اظهار کرد: به نظر ما این چشم‌انداز مثبت است چون به هر حال همیشه وضعیت ثابت نخواهد بود. ان شاالله اگر بتوانیم از استراتژی‌های مناسب استفاده کنیم و برنامه‌ریزی بر اساس توسعه و نوآوری داشته باشیم در مواجه با بازارهای رقیب به حالت سکون در نیایم ما می‌توانیم 5 سال خوبی را برای ایران متصور بشویم چون اگر این استراتژی‌ها اجرا شود و بتوانیم در بعضی از ساختارها تمرکز کنیم مثل حمل و نقل، لوجستیک، استفاده از تکنولوژی جدید و … می‌تواند نقطه عطفی در بهبود شرایط تجارت باشد. در ضمن سیاست‌هایی که در حوزه تجارت بین‌الملل پیش گرفته‌ایم خوب است اما کافی نیست.
وی ادامه داد: اگر از بخش خصوصی حمایت شود این روند سریع‌تر رو به جلو پیش خواهد رفت زیرا اقتصاد دولتی به تنهایی پاسخگوی نیازهای مملکت نخواهد بود بنابراین باید طبق شعار امسال« تولید با مشارکت مردم» پیش رفت تا به نتایج خوبی دست بیابیم.
- برنامه ایده‌آل شما برای آینده شرکت چیست؟
این مدیر اجرایی اظهار کرد: برنامه‌هایی که در گروه صنعتی کاوه برنامه‌ریزی شده را به‌صورت تیتروار خدمتتون عرض خواهم کرد:
1)توسعه محصولات جدید و نوآوری: آنچه که می‌تواند یک شرکت را سراپا نگه دارد بحث استفاده از تکنولوژی روز دنیا و نوآوری است و تمرکز ما بسیار معطوف به این نکته است و با توجه به توضیحاتی که بهتون دادم روشن است که ما به سمت این هدف سال‌هاست که گام برداشتیم.
ما در تعامل با دانشگاه علم و صنعت مرکز نوآوری افتتاح کردیم که مسائل پژوهشی خود رادر آنجا با اساتید و دانشجویان به اشتراک می‌گذاریم تا بتوانیم فناوری را با مشارکت دانشگاه به ثبت برسانیم و آن را جهانی کنیم.
2) گسترش بازارهای هدف: ما سعی میکنیم در چهار قاره دنیا مارکت‌‌های مختلف و بزرگ داشته باشیم. گروه صنعتی کاوه برای اولین بار کدینگ صادراتی کشورهایی مثل اکوادور در آمریکای جنوبی را باز کرد. این نشان‌دهنده میل و انگیزه مجموعه را برای نیل به این هدف است. این گسترش بازارهای هدف مستلزم تحقیقات گسترده بازارهای هدف، تحلیل رقبا و به کارگیری استراتژی‌های مربوطه است.
3) افزایش توانمندسازی نیروی انسانی: سعی نمودیم محیط کاری را برای پرسنل جوان، انگیزشی فراهم کنیم و برنامه‌های آموزشی مختلفی را برای رفع خلا کارکنان برنامه‌ریزی کرده باشیم. در دفتر مرکزی حدوداً 1000 همکار داریم و در کل مجموعه نیروی انسانی مستقل چیزی حدود 11 هزار نفر هستند و با پیمانکاران جمعاً 13 هزار نفر در گروه صنعتی کاوه مشغول به کارهستند.
در دو سال آینده با راه‌اندازی پروژه‌های توسعه، 1500 نفر هم به این مجموعه اضافه خواهند شد.
- تشکل ما را چقدر می‌شناسید و به نظرتون در چه زمینه‌هایی می‌توانیم از شما حمایت کنیم؟
تشکل‌ها قابلیت تأثیرگذاری روی سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های دولت را دارند اما بهره‌برداری از این پتانسیل‌ها هم نیاز به همگرایی بین دولت، بخش خصوصی و تشکل‌ها دارد نه اینکه سیاست‌ها متصاد باشد چون همه این مسائل باید در راستای رسیدن به موفقیت باشد نه توافق.
وی اظهار کرد: شما می‌توانید نماینده اقتصادی ما در دولت باشید و مشاوره مستمر به دولتمردان بدهید.بزرگترین انتظار از شما کاهش فشارهای صنفی و اقتصادی در بحث قیمت‌گذاری، نامه‌نگاری است همچنین شما می‌توانید در تقویت روابط بین‌المللی تأثیرگذار باشید. داشتن نتورک قوی با دولت هم می‌تواند قسمت مهمی از وظایف تشکل‌ها باشد.
- در زمینه رفع تعهدات ارزی چه راهی را پیشنهاد می‌کنید که این طرح با کمترین لطمه به صادرات اجرا شود؟
کریمی گفت: قوانینی که برای بازگشت ارز وضع شده مثل دو نرخی کردن این قضیه می‌تواند لطمه بزند البته شاید این روند به نفع واردکننده باشد اما به نفع ما نیست. منظور ما این نیست که واردات باید متوقف شود چون اگر در کشوری اقتصاد آزاد وجود نداشته باشد از پا می‌افتد اما باید برای صادرکننده جذاب‌تر باشد.
سرمایه‌گذاری مجدد در داخل کشور، مشوق‌های مالی و مالیاتی و کسر کردن مالیات و ارائه تسهیلات بانکی، کاهش فرآیندهای اداری، استفاده از سامانه‌های الکترونیکی‌گویا به طوری که تکنولوژی باعث دردسر نشود.
برای همکاران عزیزی که قصد دارند ارزشان را برگردانند زمان‌های نامعقولی در نظر می‌گیرد.
- به منظور سهولت در اشتغال‌زایی برای قشر جوان چه فعالیت‌هایی کردید؟
کریمی گفت: مهم‌ترین کاری که مجموعه کاوه انجام داده توزیع پروژه‌های جدید و افزایش ظرفیت تولید است. درواقع ما سالیانه یک لاین اضافه میکنیم و طرح توسعه ما رو به فزونی است و این مسئله باعث افزایش اشتغال میشود. البته در ابتدای فعالیت حاج اقا عسگریان (بنیان‌گذار گروه صنعتی کاوه) تعداد نیروی انسانی نهایتاً 100 نفر بود و دلیلش چیزی به جرز توسعه نبوده است هم اکنون ما 35 کارخانه داریم در صورتی که خیلی از رقبا با ما شروع به فعالیت کردند ولی رشدی نداشتند و هنوز هم یک کارخانه بیشتر ندارند.
او در ادامه گفت: درضمن ما یکسری پروژه‌های مسئولیت اجتماعی، در قالب مدرسه سازی و ساخت دانشگاه داریم که همگی این موارد به اشتغال‌زایی جوانان کمک می‌کند و در مسیر آموزش و پرورش قدم برمیدارد. حاج آقا چیزی حدود 40 مدرسه ساختند و دست خیری هم در ساخت بیمارستان دارند.
- 10. برای هر مسئله در هر حوزه‌ای که فکر می‌کنید؛ اگر راهکاری دارید بفرمایید.
کریمی گفت: امیدوارم کسانی که مخلصانه برای اعتلای این مملکت تلاش می‌کنند همیشه پابرجا باشند و تعدادشان بی‌شمار باشد.
صادرات در این جامعه می‌تواند ثروت‌اندوزی کند و روی صنعت گردشگری ایران تأثیر مثبت بگذارد و یا حتی فقر را از بین ببرد. از انجمن صادرکنندگان هم بابت تلاش‌های بی‌وقفه گروه خبره‌شان تشکر می‌کنم.