باسمه تعالي

طرح پیشنهادی

اقدامات حمایتی دولتی از بنگاههای تولیدی در شرایط بحران کرونا

کمسیون بازار پول و سرمایه

اتاق بازرگانی،صنایع، معادن وکشاورزی ایران

جناب آقای حمیدرضا فولادگر- رییس محترم کمیسیون ویژه حمایت از تولیدملی مجلس شورای اسلامی

جناب آقای الیاس حضرتی – رییس محترم کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی

جناب آقای دکتر محمد قاسمی- معاون محترم مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی

با سلام

احتراماً، با توجه به شیوع همه گیر ویروس کرونا و تعطیلی و عدم فعالیت واحدهای تولیدی و صنعتی و بنگاههای اقتصادی ، کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران با نظر اعضا کمیسیون ، اقدام به تهیه طرح ویژه اقدامات حمایتی دولتی از بنگاههای تولیدی در شرایط بحران کرونا نموده است که حمایت و نجات تولید کشور در شرایط فورس ماژور را بدنبال دارد. خواهشمند است دستور فرمایید طرح مذکور در کمیسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی مورد رسیدگی و توجه قرار گرفته و از نتیجه این کمیسیون را مطلع فرمایند.

مقدمه:

بیماری کوید ۱۹ در سرتاسر جهان فراگیر شده است و گسترش سریع آن در جهان علاوه بر تلفات انسانی بسیار در حال ایجاد بحرانی در سطح جهانی است، تبعات این بحران در سطح کشوری نیست و منطقه و کل جهان را در خواهد نوردید. نحوه تعامل کشورها با این رویداد غیر منتظره مخصوصا ایران نیازمند دقت بسیاری است ، بر خلاف پیش بینی های اولیه کوید ۱۹ مدت زمان بیشتری در جهان حضور خواهد داشت و این امر علاوه بر شوک لحظه ای که ایجاد کرده است توانایی ایجاد شرایط بسیار نا مطلوب را در سرتاسر جهان دارد.

شوک اقتصادی که به کشورهای بزرگ جهان و چین وارد خواهد شد

تقریبا ۶۰ درصد عرضه و تقاضای جهانی ( تولید ناخالص داخلی) متعلق به کشورهای آلمان ، ژاپن ، ایالات متحده ، چین ، ایتالیا، انگلستان، فرانسه و کانادا است و شیوع کرونا در این کشورها بر عرضه و تقاضای جهانی تاثیرات بسیار زیادی خواهد داشت.

۶۵٪ تولیدات جهانی نیز متعلق به گروه جی ۷ و چین است در کنار ۴۱ از کل صادرات جهان! به عبارتی یک عطسه در این کشورها کافیست تا اقتصاد جهانی دچار بحران شود.

بر اساس گزارش مرکز تحقیقات سیاستگذاری اقتصادی در خصوص کوید ۱۹ که به گزارش بالدوین معروف شده است کوید ۱۹ از سه جهت ضربه خواهد خورد.

الف. اختلال در عرضه مستقیم مانع تولید می شود ، زیرا این بیماری روی قلب تولید جهان ( آسیای شرقی) متمرکز شده است و به سرعت در حال گسترش به سایر نقاط است

ب. آلودگی و اختلال در زنجیره ارزش تامین شوک های مستقیمی را به تولید وارد می کند به گونه ای که حتی کشورهایی که زیان کمتری را از کرونا دیده اند در تامین نهاده های وارداتی خود دچار مشکل خواهند شد.

ج. کاهش شدید تقاضا را در جهان شاهد خواهیم بود، افت اقتصاد کلان در کل ، در تقاضا وجود خواهد داشت که این همان رکود اقتصادی است، تاخیر و تعلل مصرف کنندگان و شرکت های تولیدی در خرید شاید چون همه برای خرید دست نگه می دارند تا ببینند بالاخره چه خواهد شد.

هر گونه راهکار موثر نیازمند درک و ارایه داده در خصوص موارد زیر خواهد بود

• انتشار آمار دقیق و مدل انتشار در کشور
• شوک های وارده به زنجیره تامین کشور
• شوک های طرف تقاضا
• مدت زمان ماندگاری شوک
• موقعیت بانک ها و موسسات مالی
• بخش های مالی غیر بانکی
• تجارت
• تجارت کالا و قیمت
• نرخ ارز
• جریان سرمایه

همه موارد فوق در سطح بنگاه های کوچک ، متوسط و بزرگ جداگانه باید بررسی شوند

وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران برای کاهش تبعات اقتصادی ویروس کوید ۱۹

قبل از بررسی اقداماتی که می شود در ایران انجام داد، به بررسی روشهای سایر کشورها می پردازیم:

الف- در سطح مراقبتی ، سلامت ، اعتماد

• پرداخت پاداش به کارکنان مراقبت سلامت . سنگاپور
• پرداخت یک ماه حقوق از طرف رهبران سیاسی به صورت مشترک . سنگاپور

ب- اقدامات مالی هدفمند: خانوارها

• پرداخت نقدی به هر شهروند بالای ۱۸ سال بیش از ۱۰۰۰ دلار امریکا . هنگ کنگ
• تعویق در قبوض آب و برق و تلفن در مناطق اسیب دیده . ایتالیا
• حمایت بیمه ای کامل از مبتلایان به کرونا

ج- اقدامات برای شرکتها

• کمک به طرح های استخدام کوتاه مدت . آلمان
• استهلاک شتاب برای شرکتها . آلمان
• بخش مخصوص حمایت مالی از گردشگری هتلها حمل و نقل هوایی . سنگاپور
• کمک مالی گسترده به کسب و کارها از جمله حمایت حقوقی و دستمزد کارگران . سنگاپور
• کاهش مالیات بر سود و وام کم بهره برای بنگاه های کوچک و متوسط . هنگ کنگ
• پرداخت حقوق تا سقف ۲۵۰۰ دلار شرکتها . امریکا
• پرداخت حداقل حقوق شرکتهای کوچک و متوسط. کانادا

د- اقدامات هدفمند پولی و بانکی

• بودجه بندی بانکی جهت تامین نقدینگی هدفمند با شرط وام دهی به بانک های کوچک. بانک مرکزی اروپا
• پشتیبانی نقدینگی بانکها . تمام کشورها
• بسته حمایتی مالی عمومی و بزرگ و هماهنگ در سطح اتحادیه اروپا
• کاهش سریع مالیات
• تعلیق در پرداخت های تامین اجتماعی
• افزایش هزینه ها
• کم کردن ضوابط مالی برای کشورهای آسب دیده . اتحادیه اروپا

ه- بسته تحریک پولی عمومی با همکاری جی ۲۰

• کاهش نرخ بهره بانکی (فدرال رزرو ، بانک کانادا و انگلستان و صندوق بین المللی پول)
• اعطای تسهیلات با شاخص IFC/EBRD برای تامین بودجه بخش خصوصی در کشورهای مبتلا به ویروس

ی-نکات مهم و کلیدی تاثیر گذار بر تصمیم گیری و سیاست گذاری:

• انتظار می رود تا شوک وارد شده توسط کوید۱۹ متفاوت از سایر شوکها باشد حتی جنگ های بزرگ، کشورهایی آسیب دیده در مرکز عرضه و تقاضا قرار گرفته اند و تاثیر مستقیم بر جهان دارند
• انتظار ضربه به بخش تولید از ۳ جهت وجود دارد که عبارتند از: عرضه مستقیم که مانع تولید است ، آلودگی و اختلال در زنجیره تامین و کاهش شدید تقاضا
• نبود روشی موثر برای این پاندمی تا کنون
• انواع شوک هایی که منتظر آنها هستیم
• شوک طرف عرضه مانند تعطیلی مدارس ، شرکتها و ادارات
• شوک های وارده بر زنجیره تامین
• شوک های طرف تقاضا که دو ریشه اصلی عملی و روانی دارد
• کاهش قیمت نفت برای کشورهای صادر کننده نفت مشکل آفرین است
• بستن مرزها و کند شدن صادرات و واردات
• توقف جریان سرمایه در جهان تا مدتی نا معلوم

وظایف و اقدامات بین المللی در جدول ذیل بطور خلاصه آمده است:

پیشنهادات کمیسیون بازار پول و سرمایه در قالب طرح حمایت ونجات تولید کشور در شرایط فورس ماژور (بحران کرونا)

الف-در سطح شرکتها:

کلیه موارد حمایتی زیر فقط شامل واحدهای تولیدی صددرصد خصوصی کشور می گردد و برای شرکتهای دولتی، عمومی و غیردولتی ، نهادها ، ارگانها، سازمانها و شرکتهای وابسته به بانکها و همچنین شرکتهای وابسته به ارگانهای نظامی، آستان قدس رضوی، ستاد اجرایی فرمان امام و بنیادها نمی باشد. همچنین، این طرح شامل صنایع غذایی، لبنی و فرآورده های گوشتی، صنایع بهداشتی و شوینده ها نمی گردد.

۱- بانکی:

• تعویق بازپرداخت کلیه تسهیلات دریافتی واحدهای تولیدی به مدت شش ماه از ۲۰/۱/۱۳۹۹ تا ۲۰/۷/۱۳۹۹ و بازپرداخت آن در طی ۱۱ ماه سال ۱۴۰۰ از ۱/۲/۱۴۰۰ تا ۳۰/۱۲/۱۴۰۰ بدون سود
• تامین سود توسط دولت و سازمان برنامه و بودجه بصورت ماهیانه و اعلام رسمی پرداخت آن
• آزادسازی سپرده های واحدهای تولیدی که بابت تسهیلات پرداختی به واحدهای تولیدی، بدون سود مسدود و در اختیار بانکهای خصوصی میباشد. از ۲۰/۱/۱۳۹۹ تا ۲۰/۷/۱۳۹۹ با سود ۴درصدسالیانه غیرمرکب

۲-تامین اجتماعی

• تعویق پرداخت حق بیمه کلیه شرکتهای بزرگ، کوچک ، متوسط و تعاونی در شش ماهه اول سال و پرداخت آن در دوازده ماهه سال ۱۴۰۰ بصورت ماهیانه
• تقسیط بدهی های قبلی قطعی شده کلیه واحدهای تولیدی در چهار سطح بزرگ، کوچک، متوسط و تعاونی در دوازده ماهه ۱۳۹۹ بدون بهره
• عدم رسیدگی دفاتر واحدهای تولیدی قبل از یکسال قبل
• رسیدگی فقط مربوط به حق بیمه حقوق و دستمزد کارگران گردد
• رسیدگی های انجام شده و یا در حال انجام برخلاف قبل از یکسال زمان رسیدگی در هر مرحله متوقف و برای همیشه باطل شود.

۳-مالیاتی

• پرداخت مالیات عملکرد سال ۱۳۹۸ واحدهای تولیدی به شرح فوق در طی دوازده ماه از زمان قطعی شدن بدون بهره
• عدم رسیدگی به صورت حسابهای خرید و فروش قبل از سال ۱۳۹۵ که در زمانانجام معامله قانونی بوده و بعدا در لیست سیاه قرار گرفته است. و توقف آن در هر مرحله بطور قطعی و دائم توسط کلیه شعب و سازمانهای مالیاتی سراسر کشور
• توقف رسیدگی به تراکنش های مالی قبل از سال ۱۳۹۵ در مورد کلیه اشخاص و شرکتها در هر مرحله و بطور قطعی
• پرداخت مالیات بر ارزش افزوده سه ماهه آخر سال ۱۳۹۸ بصورت تقسیط در نه ماهه آخر سال ۱۳۹۹ و سه ماهه اول سال ۱۳۹۹ در دوازده قسط از تیرماه ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰بدون بهره. پرداخت مالیات بر ارزش افزوده سه ماهه دوم سال ۱۳۹۹ در دوازده قسط از مهرماه ۱۳۹۹ تا مهرماه ۱۴۰۰ کلیه پرداختها بدون بهره. در مورد شش ماهه دوم سال ۱۳۹۹ در تابستان تصمیم گیری خواهد شد.

۴- کسب و کارهای خدماتی شامل رستورانها، تالارها، فست فودها، آرایشگاههای زنانه و مردانه، آژانسهای مسافرتی، هتل ها، باشگاههای ورزشی، شرکتهای حمل و نقل و سایر صنوفی که توسط اتاق اصناف معرفی میگردد.

• در مورد مسائل بانکی همانند شرکتها در بند الف
• تامین اجتماعی:
  • حق بیمه چهارماهه اول سال ۱۳۹۹بطور کامل توسط دولت پرداخت شود برطبق لیست بیمه ارسالی توسط واحدهای فوق. حق بیمه سه ماهه مرداد ، شهریور و مهر ۱۳۹۸ در دوازده ماهه ۱۴۰۰ تقسیط گردد. همه بدون بهره
• دارایی و مالیات:
  • پرداخت مالیات سال ۱۳۹۸، تقسیط در دوازده ماهه سال ۱۴۰۰
  • پرداخت مالیات ارزش افزوده سه ماهه آخر ۱۳۹۸ و سه ماهه اول ۱۳۹۹ در طی دوازده ماه از مهرماه ۱۳۹۹ تا شهریور ۱۴۰۰
• دولت:
  • پرداخت حقوق پایه مشاغل فوق بر مبنای حداقل مصوب سال ۱۳۹۹ ماهیانه ۲۸میلیون ریال طبق لیست بیمه پرداختی توسط دولت
  • پاداش عید و پایان خدمت این گروه در پایان سال ۱۳۹۹ معادل هشت ماه پرداخت می شود.
  • عدم دریافت هزینه های آب برق وگاز کلیه واحدها درسش ماهه اول وتامین آن توسط دولت
  • عدم دریافت بهای اجاره از مستاجرین تجاری درکلیه املاک متعلق به دولت ‌سازمانهای وابسته، نهادها، ارگان‌های نظامی وغیرنظامی، موقوفات و آستان قدس رضوی وستاد اجرایی امام (ره) درشش ماهه اول سال ۹۹

۵-صادرات

• تخصیص ۱۰درصد تشویق صادرات برای محصولات کالایی جهت حفظ اشتغال وتولید واحدهای تولیدی وتامین ارز مورد نیازکشور بلافاصله پس از ارایه پروانه صادراتی معادل نرخ ارز نیما بریال . این مورد باعث جلوگیری ازصادرات قاچاق وهمچنین استفاده ازکارت یکبار مصرف برای صادرات شده ومیبایستی شامل شرکتها تولیدی وبازرگانی صادراتی گردد.
• این تشویق شامل صادرات میعانات گازی محصولات پتروشیمی وسایر تولیدات مستقیم از منابع نفت نمیگردد.

ب-در سطح اعتماد سازی برای دست اندرکاران بهداشت کشور:

• پرداخت پاداش به تمام پرسنل بهداشتی در گیر با کوید۱۹
• تشویق از کادر درمانی کشور با اعطای مدال شجاعت و وفداکاری

ج-در سطح خانوار

• تحت پوشش قراردادن تمامی خانوارهای درگیر با کرونا

در پایان ، صندوق نجات ملی توسط سازمان برنامه و بودجه در فضای مجازی افتتاح و کلیه پرداخت های دولت ازسازمان تامین اجتماعی و سایر سازمانها بصورت ماهیانه دراین صندوق ثبت، در دو ستون بدهکار و بستانکار مشخص گردد تا کلیه مبالغ حمایتی که توسط دولت تامین میشود ، شفاف و قابل بررسی گردد. هچنین دولت حق ندارد پرداختهای مربوط به بهره بانکها و تامین اجتماعی را بابت طرح حمایت ملی از تولید و اقتصاد کشور نکول نماید یا از طریق واگذاری اموال تعهد خود را انجام دهد. بلکه می بایست بصورت نقدی یا اوراق بدهی پرداخت کند. هزینه تنزیل اوراق بدهی بر عهده دولت است که می تواند هم توسط بانک مرکزی در مقابل دریافت اوراق پرداخت گردد.

ضمن آنکه، در شش ماهه اول سال ۱۳۹۹، کلیه پاداشها، اضافه پرداختها، حق ماموریت ها و سایر مزایا بطور کامل برای تمام کارمندان دولت که در داخل شرکتهای دولتی، سازمانها، ادارات، نهادها ، کارگروهها، وزارتخانه ها، سازمان تامین اجتماعی بطور کامل حذف و فقط حقوق ماهیانه قطعی در لیست پرداخت و کلیه اضافه کاری ها نیز حذف گردد.

محسن حاجی بابا

رئیس کمیسیون پول و سرمایه اتاق بازرگانی اتاق ایران

انجمن صادرکنندگان صنعتی معدنی و خدمات مهندسی

www.examie.org