Untitled-1

از سال ۹۹ شاهد حضور کشورهای آفریقایی در جمع ۲۰‌مقصد نخست صادرات ایران بوده‌ایم. معاون سازمان توسعه تجارت عنوان می‌کند که صادرات به آفریقا متفاوت از سایر کشورهاست و شیوه نفوذ ما فرق دارد. بررسی‌ها هم نشان می‌دهد. که رقابت برای گرفتن سهم بیشتر از بازار تشنه آفریقای‌جنوبی بالا گرفته. است و کشورها در حال مذاکره به‌منظور سرمایه‌گذاری .در این بازار نوظهور هستند.بازار جدید برای کالاهای ایرانی 

البته ایران هم از قافله عقب‌نمانده و هم از طریق صادرات کالا و هم از طریق سرمایه‌گذاری به این بازار و آمریکای‌جنوبی نفوذ کرده است. البته در این میان نمی‌توان بازار اروپا را هم نادیده گرفت. در واقع اهمیتی که بازار اروپا برای کالاهای ایرانی دارد از دو منظر است؛ نخست آنکه کالاها با قیمت بالاتری در این بازار به فروش می‌رسد و دوم آنکه چنانچه کالایی استانداردهای اروپا را دریافت کند، می‌تواند تضمینی برای ورود آن کالا به سایر بازارها باشد. جدیدترین آمار سازمان توسعه‌تجارت نشان می‌دهد که دو کشور آلمان و ایتالیا از اروپا و دو کشور غنا و آفریقای‌جنوبی از آفریقا در بین ۲۰ مقصد عمده صادراتی ایران قرار گرفته‌اند.

 ۲۰ مقصد عمده صادراتی

صادرات ایران در هشت‌ماه نخست سال‌جاری به ۲۰مقصد اول صادراتی با رشد ۴۳‌درصدی ارزشی نسبت. به مدت مشابه سال گذشته، به ۲۸ میلیارد و ۹۶۹ میلیون دلار رسیده .و وزن کالاهای صادرشده نیز با رشد ۱۱‌درصدی، رقمی معادل ۷۶ میلیون و ۸۴۷ هزار تن را به ثبت رسانده.است. این ۲۰ مقصد صادراتی سهم ۹۳‌درصدی را از کل صادرات هشت‌ماهه کشور به خود اختصاص داده‌اند، .اما ۵/ ۸۶درصد سهم صادراتی مربوط به فروش کالا به ۱۰ کشور نخست .که این موضوع تمرکز بالای صدور کالا در ۱۰ مبدا را نشان می‌دهد.

در میان ۲۰ مقصد صادراتی ایران در هشت‌ماه منتهی به آبان ۱۴۰۰، ایران در ۳ کشور هم از نظر وزنی و هم از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش صادرات مواجه شده .است که شامل افغانستان، جمهوری‌آذربایجان و ارمنستان .می باشد. در دو کشور میانمار و امارات وزن کالاهای صادرشده کمتر از مدت مشابه سال گذشته بوده. است.

بازار جدید برای کالاهای ایرانی

چین نخستین مقصد صادراتی است که سهم ارزشی ۲/ ۲۹درصدی را از کل صادرات در اختیار دارد. عراق با سهم ۸/ ۱۹‌درصدی دومین مقصد، ترکیه با سهم ۱/ ۱۲درصدی مقصد سوم، امارات با سهم ۶/ ۹‌درصدی خریدار چهارم و افغانستان با سهم ۱/ ۴ مقصد پنجم صادرات ایران است.

هند، پاکستان، اندونزی، تایلند و روسیه نیز در رده‌های ششم تا دهم قرار گرفته‌اند که سهم آنها از کل صادرات به ترتیب ۸/ ۳درصد، ۵/ ۲درصد، ۴/ ۲درصد، ۸/ ۱درصد و ۲/ ۱درصد است. عمان نیز مانند روسیه سهم ۲/ ۱درصدی را در این بازه زمانی به خود اختصاص داده. است.

اما کشورهای ازبکستان، غنا، جمهوری‌آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان و آلمان نیز سهمی کمتر از یک‌درصد را به خود اختصاص داده‌اند. آفریقای‌جنوبی با نیم‌درصد و میانمار و ایتالیا هر یک با ۴/ ۰درصد از دیگر مقاصد عمده صادراتی هستند.

 ایران چگونه به بازارهای آفریقایی وارد می‌شود؟

در میان ۲۰ مقصد عمده صادراتی در هشت ماهه منتهی به آبان امسال نام دو کشور آفریقایی نیز به چشم می‌خورد؛ .غنا و آفریقای‌جنوبی. البته ورود آفریقایی‌ها به بازارهای ایران از سال گذشته آغاز شد و کشورهای آفریقایی در این هشت‌ماه همیشه در لیست ۲۰ مقصد قرار گرفته‌اند. غنا به‌صورت ثابت در این هشت‌ماه در آمارهای تجمعی حضور داشته، اما سایر کشورها معمولا به صورت دوره‌ای وارد ۲۰مقصد شده‌اند و بعد از آن جای خود را به کشور دیگر داده‌اند.

اگرچه سهم آنها از صادرات اندک است، اما بیشترین رشد ارزش صادرات در هشت ماهه امسال متعلق به آفریقای‌جنوبی است. که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۸۹‌درصد افزایش . است. در هشت ماهه امسال سهم دو کشور آفریقایی ۳/ ۱درصد از کل صادرات ایران در این بازه زمانی را در اختیار گرفته. است.

اما اینکه ایران چگونه توانسته در این بازار نفوذ کند، موضوعی است که فرهاد نوری، معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به آن پاسخ داده. است. او عنوان کرده است که مشکلات صادرات در سال‌های گذشته دائما تکرار شده. است.

بازار جدید برای کالاهای ایرانی

وقتی مشکل بازگشت کانال‌های بازگشت ارز صادراتی هنوز پا‌برجاست و مشکل بنادر خروجی وجود دارد، باید به‌صورت ساختاری آنها را حل و فصل کرد. به گفته او، برخی از مشکلات ناشی از تحریم و برخی از مسائل داخلی کشور نشات می‌گیرد. و حل آنها یک عزم جدی می‌خواهد که گام‌‌هایی در این راستا در حال برداشتن است.

نوری درخصوص بازارهای صادراتی با اشاره به اهمیت بازارهای همسایه عنوان کرده. است: وقتی بازارهای مصرفی مانند افغانستان و عراق را در کنار خود داریم طبیعی است. که کالاهای ما به آن مسیر سوق پیدا می‌کند، ولی طی ‌ماه‌های اخیر در کشور‌هایی مانند اندونزی، تایلند و سنگاپور هم استارت خوبی زده‌ایم.

او سپس به موضوع ورود کشورهای آفریقایی به جمع مقاصد صادراتی پرداخته. و گفته .است: کشورهای آفریقایی به بازارهای هدف ما اضافه. شده‌اند. آفریقا بازار تشنه‌ای است. در حال‌حاضر ترکیه حجم عظیمی از سرمایه‌گذاری را با آفریقا شروع کرده است و رئیس‌جمهورش در تمام سفرهایش بر این بازار تاکید می‌کند. آفریقا یک بازار بزرگ مصرفی است و از کمک‌های بین‌المللی سازمان‌های بین‌المللی کمک می‌گیرد و تنها متکی به توان خود برای خرید نیست.

بازار جدید برای کالاهای ایرانی

به‌عنوان مثال در کنیا و نایروبی اکثر برندهای خوب و فروشگاه‌های بین‌المللی وجود دارند، یعنی کشورها در حال ورود به این بازار هستند. دنیا دهکده جهانی است و با ورود دنیای‌مجازی به زندگی مردم، مطمئن باشید خبرهای بهتری از آفریقا می‌شنوید. این موجب می‌شود ما هم برای سهم‌خواهی در این بازار تلاش کنیم و از آن غافل نمانیم.

نوری ادامه داد: اما مدل صادرات به آفریقا تا حد زیادی متفاوت است. به‌عنوان مثال آنها میوه‌های گرمسیری دارند اما به تکنولوژی خشک‌کردن آن یا تبدیل آن به آبمیوه و کنسانتره نیاز دارند. ما در بازار آفریقا هم سرمایه برده‌ایم و هم کالا، یعنی هر دو مدل را کار کرده‌ایم.

او اظهارکرده است که هم در آفریقا و هم در آمریکای‌جنوبی در حال نفوذ هستیم، اما نمی‌توانیم بازار خوب مصرفی آنها را نادیده بگیریم. در حال‌حاضر فروشگاه‌های زنجیره‌ای آنها را هدف قرار داده‌ایم و کالاهایمان را آنجا عرضه می‌کنیم. در مدل سرمایه‌گذاری هم به کمک فاینانس جلو می‌بریم. صندوق توسعه ملی یکسری منابع ارزی دارد که می‌توان از آن استفاده کرد و البته ارزش را هم باید به صندوق بازگردانند.

کنیا

به گفته نوری، ما در کنیا چند خریدار خوب پیدا کردیم که می‌گویند. شما کالای مورد نیاز ما را تامین کنید، ما شرکای اروپایی داریم و این برای ما فرصت خوبی است. آفریقایی‌ها در حوزه تامین غذا و تکنولوژی و تولید مشتاقند. با ما کار کنند. شما اگر بتوانید یک کارخانه پُرکنی در تکنولوژی سطح پایین هم در آنجا راه‌اندازی کنید. صادرات پایداری را به آفریقا خواهید داشت. نباید فکر کنیم که فقط باید کالای آماده صادر کنیم.

به گفته او، در حال‌حاضر شرکت بزرگی مانند نستله چرا در کشور ما کارخانه زده. و صادراتش را به ما انجام می‌دهد؟ زیرا متوجه شده که بازار ما درخصوص محصولات این‌چنینی موانع تعرفه‌ای دارد، در نتیجه تصمیم گرفته. است اینجا زنجیره آخر تولیدش را راه‌بیندازد. ما نیز تعرفه‌هایش را کاهش داده‌ایم. با این کار، این شرکت هم اشتغالزایی ایجاد کرده .و هم محصولات با‌کیفیت به‌دست مردم می‌رسد و هم خودمان در تولید سهم داریم. در این صورت ما در یک قسمتی از زنجیره هم قرار می‌گیریم. این مدل بهتر از آن است که نسکافه با بسته‌بندی به کشور ما به صورت قاچاق وارد شود.

 تکلیف بازارهای اروپایی چه می‌شود؟

بازارهای اروپایی هم مانند بازارهای آفریقایی در ‌ماه‌های اخیر توانسته‌اند سهمی هر چند اندک را از صادرات ایران به خود اختصاص دهند.

در حال‌حاضر آلمان با سهم ۶/ ۰‌درصدی و ایتالیا با سهم ۴/ ۰‌درصدی که در مجموع یک‌درصد از کل صادرات ایران را به خود اختصاص. داده‌اند، در لیست ۲۰ کشور مقصد صادراتی قرار گرفته‌اند. آلمان به‌جز فروردین، در سایر آمارهای تجمیعی در لیست ۲۰کشور مقصد صادراتی قرار گرفته. بود. پیش از این اروپایی‌ها بیشتر در جمع مبادی وارداتی قرار داشتند. اما از سال گذشته صادرات به این قاره نیز رونق گرفته. است. رشد ارزشی صادرات به آلمان ۲۸‌درصد و رشد ارزشی صادرات به ایتالیا نیز ۹۱‌درصد بوده. است.

نوری در این‌باره نیز توضیحاتی را ارائه داد: مدتی به دلیلی کرونا سفرها با تاخیر انجام می‌شد اما اخیر نمایندگانی از اتحادیه اروپا به سازمان توسعه تجارت آمدند. و مذاکرات ما آغاز شد. شرکت‌های بین‌المللی و شرکت‌های توسعه تجارت مانند ‌ای‌تی‌سی نمایندگانشان را به ایران می‌فرستند .و ما با آنها در رفت و آمد هستیم،. اما در بازگشت ارز از اروپا مشکلاتی بوده که در حال برطرف‌شدن است.

معاون سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: ما به هیچ بازاری دست رد نمی‌زنیم؛ اما وقتی از مدیریت صحبت می‌کنیم، منظور اولویت و تمرکز است. مزیت اروپا برای ما این است که کالاهایمان با قیمت‌های بالاتری در کشورهای اروپایی نسبت به بازارهای دیگر به فروش می‌رسد. حتی اگر حجم کالا اندک باشد، قیمت کالای ایرانی در اروپا بالاتر است. البته ارزش استانداردهای اروپا را هم نباید نادیده گرفت. وقتی شما بخواهید به کشور آفریقایی جنس بفروشید و بگویید همین کالا را به اروپا صادر کرده‌اید و گواهی صادرات به اروپا را دارید، فروش شما در آن محصول بیشتر می‌شود. ما بازار اروپا را به‌عنوان یک خط‌کش برای افزایش کیفیت و قیمت کالاهای صادراتی‌مان قرار داده‌ایم.

 سناریو مقاصد صادراتی در پسابرجام

مذکرات برجامی در حال انجام است و هر آن ممکن است از اتاق مذاکرات خبری بیرون آید که لغو تحریم‌ها را نوید دهد. در این‌صورت چه سناریویی برای مقاصد صادراتی وجود دارد؟ محمد‌صادق مفتح قائم‌مقام وزیر صنعت معدن و تجارت. در امور بازرگانی در گفت‌وگوی با «دنیای‌اقتصاد» به این سوال پاسخ داد.

او در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر اینکه آیا اولویت‌بندی در مقاصد صادراتی بعد از توافقات برجام به سمت کشورهای اروپایی تغییر می‌کند؛ گفت:.در حال‌حاضر ما روی ۱۵ کشور متمرکز شده‌ایم؛ چون اولویت ما برای صادرات به بازاری بر‌می‌گردد. که تشنه‌تر، مستعد‌تر و به نوعی آسان‌تر است. ما به کشور‌هایی کالا صادر می‌کنیم که آمادگی بیشتری برای صادرات به آنها داریم .و در مقابل، آنها آمادگی بیشتر برای جذب کالای ایرانی دارند. در ضمن بضاعت مدیریتی ما همین است؛ به همین دلیل به‌جای اینکه انرژی خود را خرد کنیم بین صد کشور، روی این ۱۵ کشور تجمیع کردیم. حال اگر گشایشی اتفاق بیفتد؛ لیست مشتریان و لیست کالا‌هایی که صادر می‌کنیم، بیشتر می‌شود.

بازار جدید برای کالاهای ایرانی

هزینه نقل و انتقال کالا کمتر و رقابت‌پذیری ما در مقابل رقبا بیشتر می‌شود. او اظهار کرده است: البته در صورت تصویب نشدن برجام شرایط ما بدتر نمی‌شود. همین الان ما در صادرات غیرنفتی رکود زدیم. در ضمن همیشه کشورهای همسایه و یا قدرت‌های بزرگ به‌دنبال کسب بازار بیشتر بوده‌اند. طبیعی هم است. اگر پاکستان تلاش کند بازار افغانستان را از ما بگیرد کار خصمانه‌ای نکرده است. اگر پاکستان و ترکیه توانسته‌اند ما را دور بزنند و کالایی ارسال کنند که هزینه‌اش از کالایی که ما صادر می‌کنیم ارزان‌تر شد، خب، نوش‌جانشان. ما باید توانایی داشته باشیم تا از مزیت نسبی خود استفاده کنیم.

 

برای انتشار مشکلات صادرات و پیگیری برای حل آنها، با ما در ارتباط باشید.

پربازدیدترین اخبار:

 

ظرفیت‏‏‌های صادراتی محصولات معدنی

تجارت ۳۳‌میلیارد دلاری ایران با کشورهای همسایه

تشکیل کارگروه مشترک صمت و بانک مرکزی برای تسهیل تجارت خارجی

تاثیر کاهش ارزش پول ترکیه بر صادرات ایران

کریدور جدید ایران-باکو

 

 

به شبکه های اجتماعی انجمن صادرکنندگان صنعتی معدنی و خدمات مهندسی بپیوندید.

گزارش نهایی شاخص قیمت كالاهاي صادراتي سال ١٣٩٩ گزارش نهایی شاخص قیمت كالاهاي صادراتي سال ١٣٩٩ تاثیر کاهش ارزش پول گزارش نهایی شاخص قیمت كالاهاي صادراتي سال ١٣٩٩