بانک مرکزی ابتدای اردیبهشت ۹۷ از سامانه ارزی نیما رونمایی کرد که با هدف سامان بخشیدن به بازار ارز در حوزه واردات کالا توسعه یافته است؛ اما سامانه نیما چیست؟
اما در این میان سیل نارضایتی‌ها از این سایت صدای صادرکنندگان و کارخانجات کشمش پاک‌کنی ملایر را درآورده و آنها را متضرر و با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.
مشکلات ارزی صادرکنندگان کشمش این شهرستان از طریق نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی و سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس مورد پیگیری قرار گرفت.
حجت‌الاسلام والمسلمین احد آزادیخواه در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: با ارسال نامه‌ای به دکتر شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت و دکتر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی خواستار بررسی سریع موضوع تعهد ارزی صادرکنندگان و معافیت صادرکنندگان کشمش از این قانون شدیم.
وی اظهار کرد: در این نامه عنوان کردیم با توجه به مصوبه بانک مرکزی درباره اجرای تعهد ارزی صادرکنندگان، عمدتا صادرات صادرکنندگان کشمش به کشورهای همسایه چون عراق، افغانستان، آذربایجان و ترکیه است و طبق توافق طرفین به صورت ریالی و یا پول رایج کشور مقصد انجام می‌شود.
آزادیخواه گفت: همچنین از وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس‌کل بانک مرکزی درخواست کردیم این موضوع به هر نحو ممکن مورد بررسی قرار گیرد و صادرکنندگان کشمش را از این قانون معاف کنند.
فرماندار شهرستان ملایر نیز در این رابطه گفت: عمده‌ترین مشکل واحدهای تولیدی کشمش‌پاک‌کنی ملایر ثبت صادرات در سامانه نیما است که موضوع به استاندار همدان منعکس شده و مسأله خیلی حاد و نگران‌کننده‌ای نیست و امیدواریم هرچه زودتر حل شود.
باب‌اله فتحی افزود: تلاش ما بر این است تا مسائلی که در ثبت صادرات در سامانه نیما به وجود آمده، حل کنیم تا موجب نشود خسارتی به کشاورزان و باغداران وارد شود.
وی تأکید کرد: پیگیری‌های لازم را برای حل این مشکل انجام می‌دهیم چرا که زحمت اصلی بر دوش باغداران است و هم‌اکنون که انگور ملایر با ظرفیت بالای تولید در آستانه ثبت جهانی است، باید به سمتی برویم که باغداران ما متضرر نشوند.
چوب دولت لای چرخ کارخانجات کشمش‌پاک‌کنی
مدیرعامل شرکت تیزاب تاک ملایر نیز با اشاره به اینکه وابستگی شغل ما به حمایت دولتمردان و دستگاه‌های اجرایی زیاد است، مشکلات موجود در حوزه صادارت انگور و کشمش ملایر را برشمرد.
بهرام حاتمی که ۹ سال پیاپی به عنوان صادرکننده نمونه استانی معرفی شده و در این میان رتبه برتر کشوری را نیز داراست، در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار گرد: در زمینه صادرات کشمش ۳۰ سال سابقه فعالیت داریم و با ظرفیت تولید سالانه ۴ هزار تن کشمش، طی این سال‌ها محصول خود را به کشورهای اروپایی و حوزه خلیج فارس نظیر اوکراین، روسیه، بلاروس، آلمان، امارت، قطر و عراق صادر کرده‌ایم.
وی با اشاره به مشکلاتی که سایت نیما برای صادرکنندگان کشمش ایجاد کرده است گفت: این سامانه برای فعالیت بخش کشاورزی نه تنها مناسب نیست بلکه سد و مانعی بزرگ برای کار ما محسوب می‌شود.
حاتمی با تأکید بر اینکه محصولات کارخانجات کشمش‌پاک‌کنی با محصولات کارخانجات بزرگ مثل پتروشیمی، خودروسازی، شرکت‌های دولتی و … فرق می‌کند، عنوان کرد: ما سرمایه‌گذاران و فعالان خصوصی در حوزه صاردات غیرنفتی هستیم و در واقع بازوان یاری‌کننده دولت در بخش اقتصاد محسوب می‌شویم.
وی ادامه داد: از آنجا که با سرمایه شخصی در تلاش هستیم تا چرخ‌های اقتصادی کشور را بچرخانیم بنابراین انتظار داریم دولت حمایت معنوی و مادی بیشتری از ما داشته باشد نه اینکه مقابل فعالیت ما سنگ‌اندازی کند.
این صادرکننده نمونه استان با گلایه از اینکه تمام تجهیزات و امکانات را با دلار به صورت نرخ روزانه محاسبه می‌کنند، خاطرنشان کرد: محصولات کشاورزانی را خریداری می‌کنیم که عمدتاً قشر ضعیف جامعه هستند و حاصل تلاش یک‌ساله‌شان است و انتظار دارند پول محصول را سریع دریافت کنند و البته حق هم دارند.
مدیرعامل شرکت تیزاب تاک ملایر با اشاره به سایه سنگین سایت نیما روی سر کارخانجات و کشاورزان، ادامه داد: طی سالجاری دولت نه تنها کمکی به ما نکرده بلکه با طراحی کارشناسی‌نشده این سایت چوب لای چرخ ما گذاشته است.
وی با بیان اینکه هدف ما کمک به اقتصاد این قشر است، ادامه داد: در این میان تأکید دولت بر ثبت‌نام در سایت نیما و دادن تعهد ارزی با نرخ ۸۲۰۰ تومان ما را متضرر کرده است.
حاتمی با بیان اینکه در حال حاضر دخل و خرج ما باهم متناست نیست و هزینه‌ها نسبت به سال‌های گذشته چند برابر شده و دیگر نمی‌توانیم جوابگوی هزینه‌های کارخانه و پرسنل خود باشیم، یادآور شد: از سوی دیگر اعتصاب کامیون‌داران و مشکلات حمل‌ونقل نیز بدان افزوده شده است.
این صادرکننده نمونه استان با اشاره به اینکه یکی دیگر از مشکلات ما این است که محصولات بیمه ندارند و در خارج از کشور بعد از صادرات هر اتفاقی برایشان بیفتد، کسی پاسخگو نیست، گفت: کشورهای عراق و روسیه، محصولات ما را به ریال می‌خرند و به ما دلار نمی‌دهند.
حاتمی خاطرنشان کرد: کشور چین با یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون نفر جمعیت توانستند اقتصادشان را به خوبی مدیریت کنند اما کشور ما سوءمدیریت برخی دولتمردان بار سنگینی روی دوش سرمایه‌گذاران و فعالان بخش خصوصی گذاشته است.
وی با بیان اینکه نمی‌توانیم دلار تحویل سایت نیما دهیم، ادامه داد: از سوی دیگر ما سرمایه خاصی نداریم که محصولات خود را با کالاهای دیگر مبادله کنیم بنابراین با توجه به نابسامانی وضعیت ارزی و تلاطم نرخ دلار و آشفته‌بازار موجود، هزینه‌های ما هم براساس دلار محاسبه می‌شود.
حاتمی اظهار کرد: درحال حاضر هر کیلو کشمش انگوری را به قمیت ۱۵ هزار تومان و هر کیلو کشمش تیزابی را به قیمت ۱۲ هزار تومان از باغدار خریداری می‌کنیم این درحالیست که هزینه‌های جاری ما چند برابر شده و هر عدد کارتن خالی را به قیمت ۴۲۰۰ تومان و هر عدد چسب را به قیمت ۳۰ هزار تومان می‌خریم.
مدیرعامل شرکت تیزاب تاک ملایر با اشاره به اینکه روغن پالم در سال گذشته بشکه‌ای ۸۰۰ هزار تومان بود اما امسال قیمت آن به بشکه‌ای ۳ میلیون تومان رسیده است، افزود: هزینه‌های جانبی ما در سال‌های قبل بسیار پایین‌تر بود.
کشاورزی همچنان بخش مظلوم است
حاتمی با بیان اینکه امروز صادرات هر کیلو کشمش به عراق برای ما فقط ۲۰۰ تومان سود دارد، کشاورزی را همچنان بخشی مظلوم دانست و تصریح کرد: دولت باید کمک حال کشاورزان و باغدارن، کارخانجات و صنایع وابسته باشد.
وی با اشاره به اینکه در بازار کشمش ما رقبای قدری مثل چین، هند، ازبکستان، ترکیه، استرالیا و آمریکا را داریم، گفت: صادرکنندگان ایرانی باید شرایطی برایشان فراهم شود تا بتوانند در بازارهای جهانی رقابت کنند.
حاتمی با بیان اینکه ما هرگز نمی‌توانیم در بازارهای جهانی تعیین‌کننده قیمت کشمش باشیم، اظهار کرد: باید برای باقی ماندن و دوام آوردن در حوزه صادرات تکنیک‌ها و تجهیزات خود را به‌روزرسانی و مدرن کنیم اما با توجه به رشد تصاعدی قیمت‌ها، توان انجامش را نداریم.
کار و هدف سامانه «نیما» چیست؟
بانک مرکزی بهمن‌ماه سال گذشته با راه‌اندازی سامانه «نیما»، مقدمات سامان بخشیدن به بازار ارز کشور را فراهم کرد. سامانه نیما در واقع مخفف عبارت «نظام یکپارچه معاملات ارزی» محسوب می‌شود و با هدف تسهیل تأمین ارز و ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز راه‌اندازی شده است.
سامانه یاد شده بدین منظور طراحی شده تا متقاضیان خرید ارز بتوانند درخواست خود را در یک بستر یکپارچه در اختیار فروشندگان ارز قرار دهند و فروشنده‌ای که تمایل به ارائه خدمات دارد، بتواند در بستری سالم و رقابتی، پیشنهاد خریدار ارز را پاسخ دهد و سامانه نیما در واقع بستری آنلاین برای خرید و فروش ارز است.
بازرگانان می‌توانند با مراجعه به سامانه جامع تجارت، درخواست خود را برای تأمین ارز ثبت سفارش‌های غیربانکی ثبت کنند و پس از ثبت سفارش و با توجه به هماهنگی صورت‌گرفته بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت، این درخواست به صورت خودکار و برخط به سامانه نیما انتقال پیدا می‌کند.
درخواست خرید ارز بازرگانان توسط صرافی‌ها مشاهده می‌شود و در صرافی‌ها می‌توانند پیشنهاد خود را ارائه کنند. متقاضیان خرید ارز به طریق غیربانکی می‌توانند با استفاده از سامانه نیما اقدام به ثبت درخواست کنند و سپس در صورت پیشنهاد از سوی صرافی‌ها برای ارائه خدمات، گزینه‌های موجود را مشاهده و از بین پیشنهادات ارائه‌شده، مورد مطلوب را انتخاب کنند.
سامانه نیما به‌عنوان حلقه مفقوده بین سامانه جامع تجارت و سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی ایفای نقش می‌کند و یکی دیگر از مزایای استفاده از آن، دسترسی تجار به طیف گسترده‌ای از صرافی‌های بانکی و تضامنی است و از این‌رو نیما می‌تواند رقابت سالمی بین صرافی‌های موجود در این سیستم ایجاد کند.
اهمیت سامانه نیما پس از یکسان‌سازی نرخ ارز توسط دولت از تاریخ ۲۱ فروردین سالجاری بیش از پیش افزایش پیدا کرده است و بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط بانک مرکزی، واردکنندگان و صادرکنندگان کالا به ترتیب برای تأمین ارز مورد نیاز برای ورود کالا پس از ثبت سفارش و فروش ارز حاصل از صادرات کالا باید از سامانه نیما استفاده کنند.
سامانه نیما سه ویژگی اصلی دارد؛ این سامانه داده‌ها و اطلاعات کامل و واقعی از عرضه و تقاضای ارز را فراهم می‌کند و باید به فرآیند تأمین منابع و تخصیص مصارف ارزی در یک ساختار یکپارچه اشاره کرد.
در نهایت سامانه نیما علاوه بر پوشش نیازمندهای کلان مربوط به تجارت، قابلیت پوشش نیازهای خرد مردم نظیر ارزهای مسافرتی، درمانی و دانشجویی را هم داراست.
